امروزه یکی از نکاتی که در چاپ محصولاتی همچون بروشور، کاتالوگ، تراکت، کارت ویزیت و دیگر محصولات چاپی حائز اهمیت است، قرار دادن نوعی پوشش بر روی سطوح آن‌ها است. در بسیاری از موارد این پوشش هم به دلیل محافظت بیشتر از سطوح چاپی در برابر عواملی همچون پوسیدگی، ساییده شدن، رنگ‌پریدگی و … و همچنین ایجاد جذابیت و زیبایی بیشتر در چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از جمله این پوشش‌ها می‌توان به سلفون مات و براق، لمینت مات و براق، ورنی و پوشش‌های یو.وی اشاره کرد.
در ادامه به بررسی پوشش‌های چاپی مذکور می‌پردازیم.
سلفون
پس از آنکه مرحله چاپ یک محصول به اتمام می‌رسد جهت ایجاد استحکام و محافظت بیشتر، یک لایه نازک تحت عنوان پوشش سلفونی بر روی آن می‌چسبانند. به بیان دیگر سلفون به صورت لایه‌ای بسیار نازک به کمک چسب و در دو روش حرارتی و ساده به وسیله دستگاه‌های سلفون‌کش بر روی کاغذ و پیش از اعمال برش قرار می‌گیرد. استفاده از حرارت می‌تواند در چسباندن مطلوب‌تر سلفون بر روی محصول چاپی تاثیر به‌سزایی داشته باشد.
روکش‌های سلفون، از انعطاف‌پذیری بیشتری در مقایسه با روکش‌های دیگر همچون لمینت برخوردارند. همچنین ضخامت آن‌ها نیز نسبت به ضخامت روکش‌های لمینت کمتر است. به همین دلیل در بسیاری از موارد مقرون به صرفه‌تر خواهند بود.
این لایه در محصولات چاپی همچون کارت ویزیت می‌تواند به صورت دورو و یا یک رو بر روی سطح چسبانده شود.
انواع سلفون
این لایه پوششی به دو صورت مات و براق بر روی سطوح چاپی قرار می‌گیرد. هرکدام از این دو مورد حالت‌های خاصی را بر روی کار چاپی ایجاد می‌کنند. به طور مثال سلفون مات نوعی زیبایی و سنگینی خاصی را برای محصول به ارمغان می‌آورد.
– سلفون مات
این نوع از سلفون به دلیل اینکه در مقایسه با نوع براق آن دارای رنگ کدری است در محیط‌های پرنور، مانع از بازتاب نور مجدد از سطح چاپی می‌شود. بدین ترتیب دید بصری بهتری را فراهم می‌کند. بنابراین با سلفون مات رنگ طرح اصلی با کیفیت‌تر نمایش داده می‌شود. البته باید به این نکته توجه داشت که یک مقدار کمی از شفافیت رنگ طرح اصلی کاسته می‌شود.
– سلفون براق
این نوع از سلفون همان‌طور که از نام آن مشخص است دارای شفافیت بیشتری نسبت به نوع مات آن است. به همین دلیل در این نوع پوشش رنگ‌ها زنده‌تر و شاداب‌تر دیده می‌شوند. البته در کنار این مزیت نکته‌ای وجود دارد که در موارد مختلف می‌تواند باعث بروز مشکل شود. از آنجایی که بازتاب نور از سطح براق بسیار زیاد است، استفاده از این نوع پوشش در محیط‌هایی که نور به‌طور مستقیم و با شدت زیاد بر سطح چاپ شده تابیده می‌شود توصیه نمی‌گردد.
مشکلات ناشی از پوشش سلفون
روکش‌های سلفون به عنوان یکی از پوشش‌های زیبا و جذابی هستند که بعد از مرجله چاپ بر روی سطح چسبانده می‌شوند. اما در این میان ممکن است مشکلاتی ایجاد گردد که باید به آن‌ها کرد.
متناسب با اینکه محصول چاپی از چه نوعی خواهد بود پس از چاپ، مراحل دیگری همچون ایجاد خط تا، برش، جعبه‌سازی و …. نیز برای آن اجرا می‌گردد. حال در این موارد قرار دادن پوشش سلفونی ممکن است موجب دفرمه شدن کاغذ چاپی شده و این اتفاق به هنگام ایجاد خط تا و برش مشکل ایجاد کند. بنابراین بهتر است در این موارد متناسب با نوع محصول چاپی پوشش دیگری همچون UV را انتخاب کرده و یا محصول چاپی خود را به چاپخانه‌ای بسپارید که درصد بروز این مشکلات را برای شما به صفر برساند. در این صورت با دریافت و مشاهده یک نمونه از کار چاپی خود که در چاپخانه مجهز به چاپ رسیده است می‌توانید محصول چاپی بدون نقص و ایرادی را در پایان کار داشته باشید.
لمینت
لمینت در اصطلاح عام به معنای پوشاندن سطح چاپی با یک لایه نازک پلاستیک است. به‌طور معمول پوشش لمینت به صورت یک لایه نازک و شفاف در قالب فیلم یا طلق در دو طرف سطح چاپی قرار می‌گیرد.
این پوشش نسبت به سایر پوشش‌ها دارای دوام و استحکام بیشتری بوده و ضمن محافظت از محصول چاپی در برابر آسیب‌های محیطی همچون رطوبت، مواد شیمیایی، خراش، لکه و … موجب ثابت ماندن رنگ‌های آن نیز می‌شود.
پوشش لمینت مزایای دیگری نیز دارد که به شرح زیر می‌باشد.
– این پوشش موجب افزایش ضخامت سطح چاپی شده و به طبع مانع از لوله شدن آن می‌گردد.
– با ایجاد سطح براق بر روی محصول چاپی موجب شفافیت رنگ‌ها می‌شود و یا بالعکس با افزودن سطح مات به طرح از انعکاس نور جلوگیری می‌کند.
– مانع کثیفی، پارگی و یا شکستن سطح چاپی می‌شود.
– با محافظت از مرکب به کار رفته در آن و همچنین افزایش مقاومت رنگ طرح در برابر نور و طوبت مانع از سایش و رنگ‌پریدگی سطح چاپی می‌شود.
بدین تریتیب پوشش لمینت را می‌توان در نوع پوشش‌های بسیار کاربردی و رایج قرار داد.
روکش‌های لمینت دارای دسته‌بندی‌های متفاوتی است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
انواع لمینت
به طور کلی پوشش‌های لمینت را می‌توان در دو نوع متفاوت با نام‌های “لمینت مبتنی بر فیلم” (همانند پلی‌پروپیلن و مواد مصنوعی دیگر) و “لمینت مبتنی بر آب” دسته بندی کرد. لازم به ذکر است که نوع مبنتی بر فیلم آن بسیار پرهزینه بوده و در آن نیاز به صرف زمان بیشتری است؛ همچنین امکان استفاده از آن به صورت انتقال موضعی بر روی سطح چاپی وجود ندارد. البته این نوع، دارای مزایای خاص خود همچون استحکام بالا در برابر آب و دیگر عوامل محیطی نیز می‌باشد.
از طرف دیگر این لایه نازکی که تحت عنوان لایه پلاستیکی شفاف از آن نام برده می‌شود مانند روکش‌های سلفونی می‌تواند به صورت مات و یا براق باشد. هر کدام از این روکش‌های مات و براق دارای خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به خود بوده و بر روی سطح چاپی پوشش خاصی را ایجاد می‌کنند. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید دو کارت ویزت با دو نوع پوشش لمینت براق و مات نشان داده شده است.
اگر بخواهیم روکش‌ها را بر اساس روش لمینت دسته‌بندی کنیم، دو نوع لمینیت گرم(حرارتی) و لمینیت سرد خواهیم داشت.
– لمینت گرم(حرارتی)
روش لمینت گرم، متداول‌ترین روش لمینت است. بدین صورت که در آن، پوشش پلاستیکی با استفاده از حرارت بر روی سطح مورد نظر چسبانده می‌شود.
به بیان ساده‌تر در نوع حرارتی روکش زمانی انتقال می‌یابد که حرارت ناشی از دستگاه لمینیتور وجود داشته باشد، در غیر این صورت امکان قرارگیری روکش بر روی سطح وجود نخواهد داشت.
– لمینت سرد
در لمینت سرد برخلاف نوع حرارتی نیازی به وجود حرارت و گرما جهت اعمال روکش وجود ندارد. در این روش نیز با استفاده از دستگاه لمینیتور اما بدون نیاز به گرم کردن هیتر، پوشش لمینت بر روی سطح چاپی چسبانده می‌شود. البته باید توجه داشت که از نظر ظاهری و بصری لمینت سرد جلوه هنری بهتری را ایجاد می‌کند.